Ἀπό 15 Νοεμβρίου ἀρχίζει ἡ Νηστεία τῶν Χριστουγέννων.
Ἡ περίοδος αὐτὴ ὀνομάζεται «Σαρανταήμερον», γιὰ νὰ διακρίνεται ἀπὸ τὴν ἄλλην τεσσαρακονθήμερον Νηστείαν τοῦ Τριῳδίου, ποὺ εἶναι αὐστηρότερη, τὴν καθαυτὸ «Μεγάλην Σαρακοστήν».
Πρόκειται γιὰ μιὰ περίοδο ψυχοσωματικῆς προετοιμασίας γιὰ τὸν ἑορτασμό τῆς σεβάσμιας ἑορτῆς τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος μας Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ὡς πρὸς τὴν Νηστεία τῶν τροφῶν ὑπάρχουν δύο ἐκδοχές:
Αὐτοί, ποὺ θέλουν νὰ τιμήσουν τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου καὶ νὰ κοινωνήσουν κατὰ τὴν ἑόρτιο Λειτουργία (όπου καὶ ἀρχίζουν νὰ ψάλλονται οἱ Καταβασίες τῶν Χριστουγέννων) νηστεύουν κανονικὰ ἕως τὶς 20 Νοεμβρίου, ἐνῶ ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα καταλύουν ψάρι Τρίτη-Πέμπτη-Σάββατο-Κυριακή, ἕως 17 Δεκεμβρίου.
Οἱ ὑπόλοιποι ἀρχίζουν τὴν κατάλυσιν ἰχθύος ἀπὸ σήμερα, ἀλλὰ θὰ τὸ διακόψουν στὶς 12 Δεκεμβρίου. (Εἰσόδια 21 Νοεμβρίου, καταλύεται Ψάρι, ὁποιαδήποτε ἡμέρα καὶ ἄν συμπέση, ὡς Θεομητορικὴ Ἑορτή).
Ἡ διαφορά μὲ τὴν Μεγάλη Σαρακοστὴ εἶναι ἐμφανής. Τότε, ἐπιτρέπεται μόνον κατάλυσις Ἐλαίου-Θαλασσινῶν καὶ Οἴνου, μόνον τὸ ΣαββατοΚύριακον, Ἰσχθύος δὲ μόνον τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καὶ τῶν Βαΐων.
Παράλληλα ἡ περίοδος τοῦ «Σαρανταημέρου» τῶν Χριστουγέννων εἶναι ἐπιεικέστερη καὶ ἐλαφρότερη καὶ ὡς πρὸς τὴν γενικότερη ἐγκράτεια περὶ τὰ ἐγκόσμια. Ὁπότε, ἡ τέλεση Μυστηρίων (γάμου κυρίως) ἀπαγορεύεται μόνον τὴν τελευταίαν ἑβδομάδα, ἤτοι ἀπό 18 ἕως 25 Δεκεμβρίου (συμπεριλαμβανομένης καὶ τῆς κυριωνύμου ἡμέρας τῶν Χριστουγέννων -γιὰ νὰ μὴν ἀποσπασθοῦμε ἀπὸ τὴν ἐπιζητούμενη πνευματικὴ ἔξαρσι).
Διαφορὰ ἐπίσης ἀπὸ τὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ἔχουμε ὡς πρὸς τὶς τελούμενες Θ.Λειτουργίες. Ἐκεῖ τὸ πνεῦμα πένθους, ἐσωστρεφείας, μετανοίας, καθὼς καὶ ἡ ἀναμονὴ δραματικῶν γεγονότων πρὸς ἀπολύτρωσιν τοῦ Γένους μας, θέλει τὴν οὐσιωδῶς πανηγυρικὴ Θ.Λειτουργία νὰ τελεῖται μόνον Σάββατον καὶ Κυριακή, παραχωρεῖ δὲ γιὰ τὶς Καθημερινὲς, πρὸς ἀνάπαυλαν και παρηγορίαν τὶς συνεσταλμένες Προηγιασμένες, Τετάρτην καὶ Παρασκευήν, καί, κατ᾿ ἐξαίρεσιν στὶς μνῆμες διακεκριμένων Ἁγίων (Σαράντα Μαρτύρων, Ἁγίου Ἀλεξίου κλπ).
Ὅπως εἶναι γνωστόν δέ, στὶς Προηγιασμένες δὲν πραγματοποιοῦνται λειτουργικὲς Μνημονεύσεις, διότι δὲν τελεῖται Προσκομιδή.
Ἀντίθετα, στὸ «Σαρανταήμερο» τῶν Χριστουγέννων, ποὺ εἶναι «ἐλαφρότερη» ἡ Νηστεία μὲ ἀναμονὴ τοῦ κοσμοχαρμοσύνου γεγονότος τῆς Θείας Ἐπιφανείας, ἐπιτρέπεται (καὶ σχεδὸν ἐπιβάλλεται -ἔχει ἐπικρατήσει) ἡ Καθημερινή τέλεση τῆς Θ.Λειτουργίας, μὲ τὴν ἀνάλογη λειτουργικὴ Μνημόνευσι ὀνομάτων προσφιλῶν μας, ζώντων τε καὶ κεκοιμημένων, κατὰ τὸ λεγόμενον «Σαρανταλείτουργον».
Πραγματικὰ «ξεσηκώνονται» οἱ χριστιανοὶ καὶ προστρέχουν στὶς Ἐνορίες, δίνοντας τὰ ὀνόματα τῶν οἰκείων τους καὶ ἀκούγοντας καθημερινὰ τὰ προεόρτια τροπάρια.
Ἐδῶ, ἄς διευκρινήσουμε ὅτι ἀπό 15 ἕως 25 Νοεμβρίου στὸ ὑμνολογικὸ περιεχόμενο τῶν Ἀκολουθιῶν ἐπικρατεῖ ἡ Ἑορτὴ τῶν Εἰσοδίων. Ἀπὸ τὶς 40 μέρες τοῦ Σαρανταημέρου, οἱ 10 πρῶτες εἶναι ταγμένες σὲ Κείνην, τὴν Πανάχραντη καὶ Πανακήρατη Κόρη, τῆς ἀπὸ νηπιακῆς ἡλικίας τεταγμένην εἰς τὸ Μυστήριον τῆς Βουλῆς τοῦ Θεοῦ..
Ἡ τέλεση τοῦ σαρανταλείτουργου ἀποτελεῖ πολὺ μεγάλη εὐλογία γιὰ ὅλους, τῶν ἱερέων πρόθυμος κόπος καὶ τῶν ψυχῶν εὐεργεσία. Πολλοὶ χριστιανοὶ (νοικοκυρὲς ἰδίως) προσαρμόζουν τὸ πρόγραμμά τους καὶ ἀρχίζουν ἔτσι τὴν κάθε μέρα τους.
Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος λέγει: «Σπουδάζετε πυκνότερον συνέρχεσθαι εἰς εὐχαριστίαν καὶ δόξαν Θεοῦ». Καὶ ἰδού· μᾶς δίδεται ἡ εὐκαιρία.
Μὴ λησμονοῦμε ἐπίσης καὶ τὴν Φιλανθρωπία. Ἀναμένοντας τὴν μεγίστη Φιλανθρωπία, ποὺ ἔδειξε ὁ Παναγαθος Θεὸς μας στὸ γένος τῶν ἀνθρώπων καὶ εἰδικὰ πρὸς τοὺς χριστιανούς, τὸν καθένα μας, ἄς στρέψουμε τὸ ἐνδιαφέρον καὶ τὴν φροντίδα μας πρὸς ἀναξιοπαθοῦντες καὶ χειμαζομένους ἀδελφούς μας, τείνοντας χεῖρα βοηθείας. Γι᾿ αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο, καὶ ἡ Ἐκκλησία μας κηρύσσει αὐτὴν τὴν ἐποχὴ «Ἑβδομάδα Ἀγάπης, γιὰ νὰ συγκεντρώσει βοήθεια πρὸς δυσημεροῦντας ἀδελφούς μας, ἀλλὰ καὶ ὅλες οἱ Ἐνορίες καὶ οἱ χριστιανικοὶ Σύλλογοι ἑτοιμάζουν δέματα Ἀγάπης γιὰ τὸ χριστουγεννιάτικο τραπέζι τῶν πτωχῶν.
